توضیحات
کتاب تاریخ طبری مجموعه 16 جلدی
یکی از مهمترین و جامعترین کتابهای تاریخ اسلام است
که توسط محمد بن جریر طبری (۸۳۸-۹۲۳ میلادی) نوشته شده است. این کتاب یکی از اصلیترین منابع تاریخی درباره اسلام، پیامبران، خلفا، و دولتهای مختلف اسلامی از آغاز تا دوران نویسنده است.
ویژگیهای اصلی تاریخ طبری:
- گستره تاریخی: تاریخ طبری از آغاز آفرینش و داستانهای پیامبران شروع میشود
- و تا دوران نویسنده (قرن سوم هجری) ادامه دارد. این کتاب شامل اطلاعات مفصل درباره تاریخ ایران باستان، ساسانیان، و رخدادهای صدر اسلام است.
- منابع متنوع: طبری برای نگارش این کتاب از منابع بسیار زیادی استفاده کرده است.
- او به روایتهای متعددی اشاره کرده و سعی کرده تا با نقل قولهای مختلف، تاریخ را با دقت بیشتری به تصویر بکشد.
- سبک نگارش: طبری در نگارش این کتاب از روش نقل قول مستقیم استفاده کرده
- و هر روایت را به راوی اصلی آن نسبت داده است.
- این روش به او امکان داده تا روایتهای متفاوت را بدون تحریف و با ذکر منبع بیاورد.
- اهمیت دینی و تاریخی: تاریخ طبری نه تنها به عنوان یک منبع تاریخی،
- بلکه به عنوان یک منبع دینی نیز مورد توجه قرار گرفته است.
- بسیاری از علما و مفسران دینی از این کتاب برای فهم بهتر تاریخ اسلام و تفسیر قرآن استفاده کردهاند.
ترجمه و تأثیر: تاریخ طبری به زبانهای مختلفی ترجمه شده
و تأثیر زیادی بر مورخان و محققان بعدی داشته است.
یکی از معروفترین ترجمهها، ترجمه فارسی بلعمی است
که به دستور امیر منصور بن نوح سامانی توسط ابوعلی محمد بن محمد بلعمی صورت گرفته است.
این ترجمه، که با نام “تاریخ بلعمی” نیز شناخته میشود،
از ارزش زیادی برخوردار است
و کمک کرده تا مطالب تاریخ طبری برای مخاطبان فارسی زبان قابل دسترستر شود.
تاریخ طبری به دلیل جامعیت، دقت و تنوع منابع،
همچنان یکی از منابع اصلی مطالعات تاریخی و اسلامی است
و برای محققان و دانشجویان تاریخ اسلام اهمیت ویژهای دارد.
مجموعه 16 جلدی تاریخ طبری، نسخهای مفصل و جامع از کتاب “تاریخ الرسل و الملوک” اثر محمد بن جریر طبری است
که توسط ناشران و محققان معاصر به صورت مجموعهای از جلدها منتشر شده است.
این مجموعه شامل ترجمه، تعلیقات،
و گاهی تفسیرهایی است که به فهم بهتر و عمیقتر متن اصلی کمک میکند.
ویژگیها و اهمیت مجموعه 16 جلدی تاریخ طبری:
- ترجمه و تحقیق دقیق:
- این مجموعه معمولاً با ترجمهای دقیق و علمی از متن عربی به فارسی همراه است. ترجمهها غالباً توسط محققان و مترجمان برجسته انجام شدهاند تا امانتداری و دقت در انتقال مفاهیم و وقایع حفظ شود.
- توضیحات و تعلیقات:
- بسیاری از جلدهای این مجموعه شامل توضیحات و تعلیقات هستند که به خوانندگان کمک میکند تا زمینه تاریخی، فرهنگی و اجتماعی وقایع را بهتر درک کنند. این تعلیقات میتوانند شامل توضیح اصطلاحات، تفسیر وقایع و بررسی منابع مختلف باشند.
- تقسیمبندی موضوعی:
- این مجموعه به صورت موضوعی و زمانی تقسیمبندی شده است، به طوری که هر جلد شامل بخشی از تاریخ است که به صورت منطقی و پیوسته ارائه شده است. این تقسیمبندی باعث میشود که مطالعه کتاب برای خوانندگان آسانتر و منسجمتر باشد.
- منابع و مآخذ:
- در این مجموعه، منابع و مآخذی که طبری برای نوشتن تاریخ خود از آنها استفاده کرده است، به دقت معرفی شدهاند. این امر به محققان و دانشجویان کمک میکند تا بتوانند مطالعات خود را بر اساس منابع اولیه انجام دهند.
اهمیت تاریخی و فرهنگی:
مجموعه 16 جلدی تاریخ طبری یکی از مهمترین منابع مطالعات تاریخی و اسلامی است.
این کتاب به عنوان یک مرجع اصلی در تاریخنگاری اسلامی و شناخت دورانهای مختلف تاریخ اسلام، از جمله صدر اسلام و دوران خلافت، به شمار میرود.
از آنجا که طبری به روایات متعددی استناد کرده و سعی کرده تا تمام دیدگاهها را بدون تحریف بیاورد، کتاب او به عنوان یک منبع بیطرف و جامع شناخته میشود.
ترجمهها و نشر: این مجموعه به زبانهای مختلفی ترجمه شده و در کشورهای مختلف به چاپ رسیده است.
نسخه فارسی این مجموعه یکی از معروفترین و پرکاربردترین نسخههاست که توسط ناشران مختلفی در ایران منتشر شده است.
مطالعه و استفاده:
این مجموعه برای دانشجویان، اساتید، پژوهشگران تاریخ اسلام و علاقهمندان به تاریخ عمومی مفید است.
همچنین به دلیل جامعیت و دقت در ارائه اطلاعات،
میتواند به عنوان یک منبع مرجع در کتابخانهها و مراکز تحقیقاتی مورد استفاده قرار گیرد.
به طور کلی، مجموعه 16 جلدی تاریخ طبری یکی از آثار مهم و ارزشمند در حوزه تاریخنگاری اسلامی است
که نقش بسزایی در حفظ و انتقال دانش تاریخی به نسلهای بعدی ایفا میکند.
شیوهٔ نگارش تاریخ طبری دارای ویژگیهای خاص و متمایزی است
که آن را به یکی از معتبرترین و جامعترین منابع تاریخی تبدیل کرده است.
برخی از ویژگیهای برجسته شیوهٔ نگارش محمد بن جریر طبری در کتاب “تاریخ الرسل و الملوک” عبارتند از:
- استفاده از منابع متعدد و معتبر:
- طبری برای نگارش تاریخ خود از منابع مختلف و متعدد بهره برده است.
- او از روایتهای شفاهی و کتبی، گزارشهای مورخان پیشین و اسناد معتبر استفاده کرده و تلاش کرده تا از منابع معتبر و قابل اعتماد استفاده کند.
- روش نقل قول مستقیم:
- یکی از ویژگیهای مهم شیوهٔ نگارش طبری، استفاده از نقل قول مستقیم است.
- او هر روایت تاریخی را به راوی اصلی آن نسبت میدهد و از ذکر نام راویان در سلسلهٔ نقل روایتها غافل نمیشود. این روش به اعتبار و دقت روایتهای تاریخی کمک شایانی کرده است.
- بیطرفی و انعکاس نظرات مختلف:
- طبری تلاش کرده تا بیطرفی را در نقل روایتها رعایت کند
- و نظرات و دیدگاههای مختلف را بدون جانبداری منعکس کند.
- او حتی روایتهایی که ممکن است متناقض باشند را نیز آورده و به قضاوت نهایی در مورد صحت آنها نپرداخته است، بلکه این قضاوت را به خوانندگان واگذار کرده است.
- ترتیب زمانی و موضوعی:
- طبری تاریخ را به صورت زمانی و موضوعی مرتب کرده است.
- او سعی کرده تا رویدادها را به ترتیب وقوع و بر اساس دورههای مختلف تاریخی و جغرافیایی مرتب کند.
- این ترتیب باعث شده تا خوانندگان بتوانند به راحتی روند تحولات تاریخی را دنبال کنند.
- استفاده از زبان ساده و قابل فهم:
- طبری از زبان ساده و قابل فهم استفاده کرده
- تا خوانندگان با سطوح مختلف علمی و فرهنگی بتوانند از کتاب او بهرهمند شوند.
- این ویژگی باعث شده تا کتاب “تاریخ طبری” همچنان پس از قرنها خواندنی و قابل استفاده باشد.
- پوشش گسترده تاریخی:
- طبری تاریخ جهان از آغاز آفرینش تا دوران خود را به طور جامع و گسترده پوشش داده است.
- این گستره زمانی و موضوعی به کتاب او ارزش و اعتبار ویژهای بخشیده و آن را به یکی از منابع اصلی تاریخنگاری اسلامی تبدیل کرده است.
- پرهیز از تفاسیر شخصی و قضاوتهای ارزشی:
- طبری در روایتهای تاریخی خود از تفاسیر شخصی و قضاوتهای ارزشی پرهیز کرده
- و سعی کرده تا فقط به نقل واقعیتها و گزارشها بپردازد.
- این روش به خوانندگان امکان میدهد تا خودشان به تحلیل و تفسیر رویدادها بپردازند.
به طور کلی، شیوهٔ نگارش طبری در کتاب “تاریخ الرسل و الملوک”
با دقت، بیطرفی، استفاده از منابع معتبر و زبان ساده و روان،
این اثر را به یکی از مهمترین و قابل اعتمادترین منابع تاریخی در جهان اسلام تبدیل کرده است.
منابع تاریخ طبری
محمد بن جریر طبری در نگارش کتاب “تاریخ الرسل و الملوک”
از منابع و مآخذ متعددی استفاده کرده است. این منابع شامل روایتهای شفاهی،
گزارشهای مورخان پیشین، اسناد کتبی و آثار مکتوب معاصرین او بودهاند. برخی از منابع و مآخذ مهم مورد استفاده طبری عبارتند از:
- روایات شفاهی و گزارشهای معاصرین:
- طبری از روایتهای شفاهی و گزارشهایی که توسط افراد معاصر
- و شاهدان عینی رویدادها نقل شدهاند، بهره برده است.
- او این روایات را از طریق سلسله راویان معتبر نقل کرده است.
- آثار مورخان پیشین:
- طبری از آثار و نوشتههای مورخان و نویسندگان پیش از خود استفاده کرده است.
- برخی از مورخان مهمی که طبری به آنها استناد کرده عبارتند از:
- ابن اسحاق (محمد بن اسحاق):
- نویسنده کتاب “سیره رسولالله” که یکی از اولین سیرهنویسان محسوب میشود.
- واقدی (محمد بن عمر الواقدی):
- مورخ و نویسنده کتاب “المغازی” که به شرح جنگهای پیامبر اسلام پرداخته است.
- ابن سعد (محمد بن سعد بن منیع البغدادی):
- نویسنده کتاب “الطبقات الکبیر” که زندگینامه پیامبر و صحابه را نگاشته است.
- قرآن و احادیث نبوی:
- طبری در برخی از بخشهای کتاب خود به آیات قرآن و احادیث نبوی استناد کرده است
- تا رویدادها و وقایع تاریخی را با متون دینی و الهی مرتبط سازد.
- آثار کتب مقدس یهودی و مسیحی:
- طبری همچنین از داستانها و روایات موجود در کتابهای مقدس یهودی
- و مسیحی مانند تورات و انجیل استفاده کرده است
- تا تاریخ پیامبران پیش از اسلام را بازگو کند.
- روایات اهل بیت و صحابه:
- روایات نقل شده از اهل بیت پیامبر و صحابه نیز در نگارش تاریخ طبری مورد استفاده قرار گرفتهاند.
- این روایات شامل وقایع و حوادث صدر اسلام و دوران خلفا است.
- اسناد و منابع دولتی:
- طبری از اسناد و منابع دولتی و حکومتی نیز بهره برده است.
- این منابع شامل نامهها، فرمانها و گزارشهای رسمی است که توسط دولتها و خلفای مختلف صادر شدهاند.
- آثار جغرافیدانان و دانشمندان:
- او همچنین از آثار جغرافیدانان و دانشمندانی که درباره مناطق مختلف و اقوام گوناگون نوشتهاند،
- استفاده کرده است تا اطلاعات جغرافیایی و فرهنگی دقیقتری ارائه دهد.
طبری با استفاده از این منابع و مآخذ متنوع و معتبر، توانسته است
تصویری جامع و دقیق از تاریخ جهان و اسلام ارائه دهد.
شیوه دقیق و بیطرفانه او در نقل روایتها و استفاده گسترده از منابع مختلف، به کتاب “تاریخ الرسل و الملوک” اعتبار و اهمیت ویژهای بخشیده است
نگاه تاریخ طبری به دوره ساسانیان
محمد بن جریر طبری در کتاب “تاریخ الرسل و الملوک” یا “تاریخ طبری” به طور مفصل به دوره ساسانیان پرداخته است.
نگاه طبری به این دوره با توجه به منابعی که در اختیار داشته و روایات مختلفی که جمعآوری کرده،
حائز اهمیت است. او تلاش کرده تا تصویری جامع و نسبتاً دقیق از تاریخ ساسانیان ارائه دهد.
ویژگیهای نگاه طبری به دوره ساسانی:
- استفاده از منابع ایرانی و عربی:
- طبری از منابع مختلفی برای نگارش تاریخ ساسانیان استفاده کرده است.
- این منابع شامل روایات ایرانی و عربی، گزارشهای مورخان و داستانهای اساطیری میباشند.
- او از شاهنامه فردوسی و منابع پهلوی نیز بهره برده است
- که این امر به او کمک کرده تا اطلاعات دقیقی درباره ساسانیان جمعآوری کند.
- تمرکز بر پادشاهان ساسانی:
- طبری به تفصیل به زندگی و حکومت پادشاهان ساسانی پرداخته است.
- او از اردشیر بابکان، بنیانگذار سلسله ساسانی، تا یزدگرد سوم،
- آخرین پادشاه ساسانی، را شرح داده است. در این بین، طبری به جنگها، فتوحات، اصلاحات و مشکلات داخلی دوران پادشاهان ساسانی اشاره کرده است.
- بررسی تعاملات با امپراتوری روم و سایر همسایگان:
- یکی از جنبههای مهم نگاه طبری به دوره ساسانی،
- بررسی تعاملات و جنگهای ساسانیان با امپراتوری روم و دیگر همسایگان است.
- او به جنگهای معروفی مانند جنگهای انوشیروان و خسروپرویز با رومیان پرداخته و دلایل و نتایج این جنگها را شرح داده است.
- تحولات اجتماعی و دینی:
- طبری به تحولات اجتماعی و دینی در دوران ساسانیان نیز توجه داشته است.
- او به نقش دین زرتشتی و موبدان زرتشتی در حکومت ساسانی اشاره کرده
- و تأثیرات آن بر سیاست و جامعه ساسانی را بررسی کرده است.
- اشاره به سقوط ساسانیان:
- طبری به سقوط سلسله ساسانیان نیز پرداخته است.
- او دلایل و عوامل سقوط این سلسله، از جمله حمله اعراب مسلمان و شکست یزدگرد سوم،
- را شرح داده است. طبری به تفصیل به نبردهای قادسیه و نهاوند که منجر به شکست نهایی ساسانیان شد، پرداخته است.
اهمیت نگاه طبری به دوره ساسانی:
- منبعی ارزشمند برای تاریخنگاری:
- نگاه جامع و دقیق طبری به دوره ساسانی، کتاب او را به یکی از منابع ارزشمند تاریخنگاری تبدیل کرده است. اطلاعات ارائه شده توسط طبری همچنان برای محققان و دانشجویان تاریخ اهمیت دارد.
- برقراری پیوند بین تاریخ ایران باستان و تاریخ اسلام:
- طبری با شرح دقیق دوره ساسانیان، پیوندی بین تاریخ ایران باستان و تاریخ اسلام برقرار کرده و به درک بهتر تحولات تاریخی و فرهنگی این دوره کمک کرده است.
در مجموع، طبری با نگاه جامع و بیطرفانه خود به دوره ساسانی، توانسته است تصویری دقیق و کامل از این دوره تاریخی ارائه دهد و نقش مهمی در حفظ و انتقال دانش تاریخی ایفا کند.
سیره نبوی تاریخ طبری
محمد بن جریر طبری در کتاب “تاریخ الرسل و الملوک” به سیره نبوی، یعنی زندگی و اعمال پیامبر اسلام،
حضرت محمد (ص)، به طور مفصل پرداخته است.
این بخش از کتاب طبری یکی از جامعترین منابع درباره زندگی پیامبر اسلام محسوب میشود و اطلاعات بسیاری درباره جنبههای مختلف زندگی حضرت محمد (ص) ارائه میدهد.
ویژگیهای سیره نبوی در تاریخ طبری:
- استفاده از منابع متعدد:
- طبری از منابع مختلفی برای نگارش سیره نبوی استفاده کرده است. این منابع شامل روایتهای شفاهی، احادیث نبوی، سیرهنگاریهای قبلی مانند آثار ابن اسحاق و ابن هشام، و گزارشهای مورخان معاصر او میباشند.
- ترتیب زمانی و جزئیات دقیق:
- طبری زندگی پیامبر اسلام را به ترتیب زمانی از تولد تا وفات او شرح داده است. او به جزئیات دقیق وقایع، مانند تاریخها، مکانها، و افراد دخیل در این وقایع، پرداخته است. این ترتیب زمانی به خوانندگان کمک میکند تا روند تحولات زندگی پیامبر را به خوبی درک کنند.
- پرداختن به مراحل مختلف زندگی پیامبر:
- دوران کودکی و جوانی:
- طبری به وقایع دوران کودکی و جوانی پیامبر، از جمله تولد، دوران شیردهی، سفرهای تجاری، و ازدواج با حضرت خدیجه (س)، پرداخته است.
- بعثت و دعوت:
- او به بعثت پیامبر در سن چهل سالگی و آغاز دعوت به اسلام، واکنشهای قریش، و فشارها و مشکلات اولیه که بر مسلمانان تحمیل شد، اشاره کرده است.
- هجرت به مدینه:
- طبری به هجرت پیامبر و مسلمانان به مدینه و تأسیس نخستین جامعه اسلامی در این شهر، پیمانهای مختلف با قبایل، و تأسیس نظام سیاسی و اجتماعی اسلام پرداخته است.
- غزوات و سریهها:
- او به تفصیل به جنگهای مختلف پیامبر، معروف به غزوات، مانند بدر، احد، خندق، خیبر، و فتح مکه پرداخته و دلایل، رویدادها و نتایج هر یک را شرح داده است.
- رویدادهای مهم و پیمانها:
- طبری به رویدادهای مهمی مانند صلح حدیبیه، فتح مکه، و حج وداع پرداخته و پیمانهای مختلفی که پیامبر با قبایل و جوامع مختلف بسته، را توضیح داده است.
- وفات:
- در نهایت، طبری به شرح وقایع مربوط به بیماری و وفات پیامبر اسلام و همچنین جانشینی او پرداخته است.
- بیطرفی و استناد به منابع معتبر:
- طبری تلاش کرده تا با استفاده از منابع معتبر و متنوع،
- روایات را به صورت بیطرفانه نقل کند. او نظرات مختلف و روایتهای گوناگون را آورده و به خواننده امکان داده تا خود به تحلیل و قضاوت بپردازد.
- اهمیت اخلاق و رفتار پیامبر:
- طبری به اخلاق و رفتار پیامبر اسلام نیز توجه داشته و تلاش کرده تا نمونهای از رفتارها و اخلاق نیکوی پیامبر را برای پیروان او ارائه دهد. این بخش شامل نحوه برخورد پیامبر با دوستان، دشمنان، خانواده و یارانش است.
اهمیت سیره نبوی در تاریخ طبری:
- منبع مرجع:
- سیره نبوی در تاریخ طبری یکی از منابع اصلی و مرجع برای محققان و دانشجویان مطالعات اسلامی و تاریخ پیامبر اسلام است.
- جامعیت و دقت:
- جامعیت و دقت در ارائه روایات مختلف و توجه به جزئیات، این اثر را به یکی از مهمترین و معتبرترین کتب سیره نبوی تبدیل کرده است.
- آموزش اخلاقی و دینی:
- طبری با ارائه نمونههایی از زندگی پیامبر، تلاش کرده تا آموزههای اخلاقی و دینی را به خوانندگان منتقل کند و زندگی پیامبر را به عنوان الگویی برای مسلمانان معرفی کند.
به طور کلی، طبری با نگارش سیره نبوی در “تاریخ الرسل و الملوک” نقش مهمی در حفظ و انتقال دانش تاریخی و دینی درباره زندگی پیامبر اسلام ایفا کرده و اثری ارزشمند و ماندگار در تاریخنگاری اسلامی ایجاد کرده است.
ترجمه فارسی تاریخ طبری
کتاب “تاریخ الرسل و الملوک” اثر محمد بن جریر طبری به زبانهای مختلفی ترجمه شده است که یکی از مهمترین آنها ترجمه فارسی است. ترجمه فارسی این کتاب به نام “تاریخ طبری” یا “تاریخ بلعمی” شناخته میشود که توسط ابوعلی محمد بن محمد بلعمی در قرن چهارم هجری (دهم میلادی) به فارسی ترجمه شده است.
ویژگیهای ترجمه بلعمی:
- ترجمه و تفسیر آزاد:
- ترجمه بلعمی به نوعی بازنویسی و تفسیر آزاد از متن اصلی عربی است.
- بلعمی در بسیاری از موارد، متن اصلی را به صورت خلاصه و گاه با اضافه کردن توضیحات و تفسیرهای خود ترجمه کرده است.
- این امر باعث شده تا ترجمه بلعمی حاوی اطلاعات اضافی و توضیحات بیشتری باشد که به درک بهتر مطالب کمک میکند.
- تطبیق با فرهنگ و زبان فارسی:
- بلعمی تلاش کرده است تا متن ترجمه شده با فرهنگ و زبان فارسی آن زمان هماهنگ باشد.
- او در مواردی از اصطلاحات و واژگان رایج فارسی استفاده کرده
- و سعی کرده تا مطالب را به گونهای بیان کند که برای خوانندگان فارسیزبان قابل فهم و دلنشین باشد.
- حذف و اضافههای محتوا:
- در ترجمه بلعمی، برخی از قسمتهای کتاب اصلی حذف شده و بخشهایی نیز به آن اضافه شده است.
- این حذف و اضافهها معمولاً به منظور سازگاری با نیازها و انتظارات خوانندگان فارسیزبان و همچنین بیان واضحتر برخی از مفاهیم انجام شده است.
- ساختار و ترتیب مطالب:
- بلعمی در برخی موارد ساختار و ترتیب مطالب را تغییر داده تا متن به صورت روانتر و منسجمتر به نظر برسد.
- او سعی کرده است تا روایات تاریخی را به صورت داستانی و پیوسته بیان کند که این امر باعث شده تا کتاب جذابیت بیشتری داشته باشد.
اهمیت ترجمه بلعمی:
- دسترسی به تاریخ طبری برای فارسیزبانان:
- ترجمه بلعمی باعث شد که فارسیزبانان به محتوای غنی و ارزشمند تاریخ طبری دسترسی پیدا کنند و از دانش تاریخی و دینی این کتاب بهرهمند شوند.
- تأثیر بر ادبیات و تاریخنگاری فارسی:
- ترجمه بلعمی تأثیر زیادی بر ادبیات و تاریخنگاری فارسی داشت و به عنوان یکی از منابع مهم تاریخی و ادبی مورد استفاده قرار گرفت.
- مستند تاریخی مهم:
- این ترجمه همچنان به عنوان یکی از منابع مهم و معتبر برای مطالعات تاریخی و تحقیقات علمی درباره دورانهای مختلف تاریخ اسلام و ایران به شمار میرود.
نسخههای چاپی و تصحیحات:
ترجمه بلعمی بارها توسط ناشران مختلف به چاپ رسیده و تصحیحات متعددی بر روی آن انجام شده است. این نسخههای چاپی و تصحیحات معمولاً شامل مقدمهها، توضیحات،
حواشی و تعلیقات میباشند که به درک بهتر متن کمک میکنند.
در مجموع، ترجمه فارسی تاریخ طبری به قلم بلعمی یک اثر مهم و ارزشمند در تاریخنگاری اسلامی و ادبیات فارسی است که نقشی اساسی در انتقال دانش تاریخی به فارسیزبانان ایفا کرده است.
وقایع کربلا در تارخ طبری
بله، کتاب “تاریخ الرسل و الملوک” اثر محمد بن جریر طبری یکی از قدیمیترین و معتبرترین منابع تاریخی است
که به وقایع مهمی از جمله واقعه کربلا پرداخته است.
نگارش این کتاب در دوران زندگی امامان شیعه انجام شده و طبری از روایتهای متعددی برای ثبت این وقایع استفاده کرده است.
ویژگیهای گزارش واقعه کربلا در تاریخ طبری:
- استناد به منابع متعدد:
- طبری در گزارش واقعه کربلا از منابع و روایتهای مختلفی استفاده کرده است.
- او تلاش کرده تا روایات مختلفی که از شهود عینی و راویان معتبر نقل شدهاند را جمعآوری و ثبت کند. این امر به جامعیت و دقت گزارشهای او کمک کرده است.
- ترتیب زمانی و جزئیات دقیق:
- طبری وقایع مربوط به حرکت امام حسین (ع) از مدینه به مکه، سپس به کربلا،
- و نهایتاً وقوع حادثه عاشورا را به ترتیب زمانی و با جزئیات دقیق شرح داده است.
- او به وقایع و حوادث مهمی که در طول این مسیر رخ دادهاند پرداخته و جزئیات نبرد، شهادت امام حسین (ع) و یارانش را با دقت بیان کرده است.
- نقل قولهای مستقیم:
- یکی از ویژگیهای مهم گزارش طبری، استفاده از نقل قولهای مستقیم است.
- او روایتهای مختلف را به راویان اصلی آنها نسبت داده و سلسله اسناد را ذکر کرده است.
- این روش به اعتبار و اصالت گزارشهای او افزوده است.
- بیطرفی در نقل روایات:
- طبری تلاش کرده تا روایات مختلف را بدون جانبداری و با رعایت بیطرفی نقل کند.
- او نظرات و دیدگاههای مختلف را آورده و قضاوت نهایی را به خوانندگان واگذار کرده است. این امر به ارزش علمی و تاریخی کتاب او افزوده است.
- تأثیرات واقعه کربلا:
- طبری به تأثیرات واقعه کربلا بر جامعه اسلامی و تاریخ بعدی اسلام نیز پرداخته است.
- او به تبعات سیاسی و اجتماعی این واقعه و نقش آن در تحولات بعدی اشاره کرده است.
اهمیت گزارش واقعه کربلا در تاریخ طبری:
- منبع مرجع:
- گزارش طبری از واقعه کربلا یکی از منابع مهم و مرجع برای محققان و دانشجویان تاریخ اسلام است. این گزارش به دلیل استفاده از منابع متعدد و نقل قولهای مستقیم، از اعتبار بالایی برخوردار است.
- جامعیت و دقت:
- جامعیت و دقت در ارائه جزئیات وقایع، این گزارش را به یکی از جامعترین منابع تاریخی درباره واقعه کربلا تبدیل کرده است.
- بیطرفی و رعایت امانتداری:
- طبری با رعایت بیطرفی و امانتداری در نقل روایات، توانسته است تصویری نسبتاً کامل و بیطرفانه از این واقعه ارائه دهد که برای تحلیل و بررسیهای تاریخی بسیار مفید است.
در مجموع، “تاریخ طبری” به عنوان یکی از قدیمیترین و معتبرترین منابع تاریخی،
نقش مهمی در حفظ و انتقال دانش تاریخی درباره واقعه کربلا و دیگر وقایع مهم تاریخ اسلام ایفا کرده است.
گزارشهای دقیق و جامع طبری از این واقعه، همچنان به عنوان یکی از منابع اصلی و مرجع در مطالعات تاریخی و دینی مورد استفاده قرار میگیرد.
گزارش واقعه عاشورا در تاریخ طبری
گزارش واقعه عاشورا در کتاب “تاریخ الرسل و الملوک” نوشته محمد بن جریر طبری،
یکی از مفصلترین و معتبرترین گزارشها از این حادثه تاریخی است.
طبری به تفصیل به جزئیات وقایع منتهی به نبرد کربلا، خود واقعه عاشورا، و پیامدهای آن پرداخته است.
این گزارش بر اساس روایتهای متعدد و معتبر جمعآوری شده و با ذکر سلسله راویان ارائه شده است.
در ادامه به بخشهای مهم گزارش طبری از واقعه عاشورا اشاره میشود:
مقدمه و زمینه تاریخی:
- خروج امام حسین (ع) از مدینه:
- طبری با بیان دلایل خروج امام حسین (ع) از مدینه و حرکت به سمت مکه،
- زمینههای تاریخی و سیاسی منتهی به این تصمیم را توضیح میدهد.
- او به دعوت کوفیان از امام حسین (ع) برای قیام علیه حکومت یزید بن معاویه و نامههای متعدد آنها اشاره میکند.
- حرکت به سمت کوفه:
- پس از مکه، طبری به تصمیم امام حسین (ع) برای حرکت به سمت کوفه و وقایع مربوط به این سفر میپردازد. او به ملاقاتهای امام حسین (ع) با شخصیتهای مختلف و پیامهایی که در طول مسیر دریافت میکند، اشاره میکند.
واقعه کربلا:
- ورود به کربلا:
- طبری به تفصیل ورود امام حسین (ع) و یارانش به سرزمین کربلا و اردو زدن در آنجا را شرح میدهد. او به شرایط سخت و محدودیتهای اعمال شده بر کاروان امام حسین (ع) توسط سپاه یزید به رهبری عمر بن سعد اشاره میکند.
- وقایع روز عاشورا:
- طبری جزئیات وقایع روز عاشورا را با دقت بیان میکند. او به ترتیب رخدادهای نبرد، سخنرانیها و نصیحتهای امام حسین (ع) به سپاه یزید، رشادتها و شهادتهای یاران امام حسین (ع) و نهایتاً شهادت خود امام حسین (ع) میپردازد.
- طبری به نقشهای کلیدی شخصیتهایی مانند عباس بن علی (ع)، علیاکبر (ع)، قاسم بن حسن (ع)، و دیگر یاران اشاره میکند و نحوه شهادت هر یک را با جزئیات نقل میکند.
پیامدها و نتایج:
- پس از شهادت امام حسین (ع):
- طبری به اقدامات سپاه یزید پس از شهادت امام حسین (ع)، از جمله غارت خیمهها و اسارت اهل بیت امام حسین (ع) اشاره میکند. او به انتقال اسیران به کوفه و سپس به دربار یزید در شام میپردازد.
-
آشنایی با نویسنده کتاب تاریخ طبری
محمد بن جریر طبری، مورخ، مفسر قرآن و فقیه برجسته اسلامی،
در سال 224 هجری قمری (برابر با 218 هجری خورشیدی و 839 میلادی) در آمل، یکی از شهرهای استان مازندران در ایران، چشم به جهان گشود.
طبری یکی از تاثیرگذارترین دانشمندان و مورخان در تاریخ اسلام است که آثار او، بهویژه “تاریخ الرسل و الملوک” (که به “تاریخ طبری” نیز معروف است)
و “تفسیر طبری” (جامع البیان عن تأویل آیات القرآن)، همچنان به عنوان منابع اصلی در زمینه تاریخ و تفسیر قرآن مورد استفاده قرار میگیرند.
زندگی و تحصیلات:
- تحصیلات اولیه:
- طبری از دوران کودکی به تحصیل علم علاقهمند بود و از همان زمان به یادگیری قرآن و حدیث پرداخت. او در سنین جوانی به شهرهای مختلف سفر کرد تا از محضر علمای بزرگ زمان خود بهرهمند شود.
- سفرهای علمی:
- طبری برای تحصیل و تحقیق به شهرهای بزرگی همچون ری، بغداد، کوفه، بصره، و مصر سفر کرد. در این شهرها،
- او نزد اساتید و علمای برجستهای مانند محمد بن حمید رازی و ابوحاتم رازی درس خواند
- و دانش خود را در زمینههای مختلف از جمله فقه، حدیث، تفسیر و تاریخ گسترش داد.
- استقرار در بغداد:
- پس از سالها سفر و تحصیل،
- طبری در بغداد مستقر شد و در این شهر به تدریس و تألیف پرداخت.
- بغداد در آن زمان مرکز علمی و فرهنگی جهان اسلام بود
- و طبری با فعالیتهای علمی خود توانست جایگاه ویژهای در این شهر پیدا کند.
آثار و تألیفات:
- تاریخ الرسل و الملوک (تاریخ طبری):
- یکی از مهمترین آثار طبری که به بررسی تاریخ جهان از آفرینش تا دوران اسلامی میپردازد.
- این کتاب یکی از جامعترین و معتبرترین منابع تاریخی دوران اولیه اسلام است.
- تفسیر طبری (جامع البیان عن تأویل آیات القرآن):
- این تفسیر یکی از قدیمیترین و معتبرترین تفاسیر قرآن است
- که طبری در آن با استفاده از روایات و احادیث مختلف، به تفسیر آیات قرآن پرداخته است.
وفات:
- طبری در سال 310 هجری قمری (برابر با 302 هجری خورشیدی و 923 میلادی)
- در بغداد درگذشت.
- آثار و تألیفات او همچنان به عنوان منابع اصلی و معتبر در زمینه تاریخ و تفسیر قرآن در حوزههای علمی و دانشگاهی مورد استفاده قرار میگیرند.
میراث و تأثیرات:
- طبری به عنوان یکی از بزرگترین مورخان و مفسران اسلام،
- تأثیر عمیقی بر علوم اسلامی داشته است. کتابهای او نه تنها در زمان خود،
- بلکه در دورههای بعدی نیز مورد استناد و استفاده گسترده قرار گرفته و تأثیر زیادی بر تاریخنگاری اسلامی و مطالعات قرآنی داشته است.
محمد بن جریر طبری با توجه به دانش وسیع و آثار ارزشمند خود،
همچنان به عنوان یکی از چهرههای برجسته و تأثیرگذار در تاریخ اسلام شناخته میشود
و آثار او به عنوان منابع اصلی و مرجع در زمینههای مختلف علوم اسلامی مورد استفاده قرار میگیرند.
- تحصیلات اولیه:
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.