انسان خردمند یووال نوح هراری

توضیحات

انسان خردمند یووال نوح هراری

تاریخ مختصر بشر
یووال نوح هراری

نیک گرگین

دربارۀ نویسنده

»من همه را ترغیب میکنم تا فارغ از اعتقاداتشان روایات اساسی

موجود در دنیا را زیر سؤال ببرند و تحوالت گذشته را به عالیق کنونی

مربوط سازند و از مباحث جنجالی نهراسند.«

دکتر یووال نوح هراری از دانشگاه آکسفورد دکترای تاریخ دارد و در حال

حاضر در دانشگاه عبری اورشلیم تاریخ جهان تدریس میکند. تحقیقات او

بر سؤاالت فراگیری تمرکز دارند:

چه رابطهای میان تاریخ و زیستشناسی وجود دارد؟

آیا عدالتی در تاریخ هست؟

آیا انسانها با افشای حقایق تاریخی خوشبختتر شدهاند؟

فهرست مطالب
گاه ِ شمار تاریخ
بخش اول: انقالب شناختی
١ .موجود بیاهمیت
٢ .درخت دانش
٣ .یک روز از زندگی آدم و حوا
4 .طوفان بزرگ
بخش دوم: انقالب کشاورزی
5 .بزرگترین فریب تاریخ
6 .ساختن اهرام
٧ .اضافه ِ بار حافظه
٨ .در تاریخ عدالتی نیست
بخش سوم: وحدت بشر
٩ .پیکان تاریخ
١٠ .رایحۀ پول

بینشهای امپراتوری
١٢ .قانون دین
١٣ .راز موفقیت
بخش چهارم: انقالب علمی
14 .کشف نادانی
15 .پیوند علم و امپراتوری
16 .کیش سرمایهداری
١٧ .چرخهای صنعت
١٨ .انقالب دائمی
١٩ .و تا آخر عمر به خوبی و خوشی زندگی کردند
٢٠ .فرجام انسان خردمند
کالم آخر: موجودی که خدا شد
یادداشتها
نمایه

انسان خردمند یووال نوح هراری

موجود بی اهمیت
حدود 13.5 میلیارد سال پیش ماده و انرژی و زمان و فضا از طریق مهبانگ
یا انفجار بزرگ )Bang Big )به ِ وجود آمد. »فیزیک« حکایت این عناصر
بنیادین جهان ماست. كمابیش 300هزار سال پس از ظهور ماده و انرژی،
ساختارهای پیچیدهای از ترکیب این دو به وجود آمد که اتم نام گرفت،
و سپس ترکیب اتمها به شکل ِ گیری مولکول انجامید. حکایت اتمها و
مولکولها و فعل و انفعاالتشان شیمی نامیده شد.
نزدیک به 3میلیارد و 800میلیون سال قبل، در سیارهای به نام زمین،
مولکولهای معینی با هم تلفیق شدند و ترکیبات عظیم و پیچیدهای را
بهوجود آوردند که موجودات زنده )organisms )نام گرفتند. سرگذشت
موجودات زنده زیست شناسی خوانده شد.
در حدود 70هزار سال قبل، موجوداتی از گونۀ »انسان خردمند«
)sapiens Homo )دستبهکار ایجاد ساختارهای بسیار پیچیدهتری شدند
که فرهنگ نامیده شد. تحوالتی که متعاقباً در این فرهنگهای بشری رخ
داد تاریخ نام گرفت.

انسان خردمند یووال نوح هراری

اسرار مگو!
انسان خردمند یک راز آزاردهندهتر را هم پنهان نگه داشت. ما نه تنها
ِ خویشاوندان بدوی بسیاری داشتهایم بلکه روزگاری صاحب خواهر و
برادرهای زیادی هم بودهایم. ما به این فکر عادت کردهایم که تنها موجودات
بشری هستیم، زیرا گونۀ ما در طی 10هزار سال اخیر بهواقع تنها گونۀ
بشری روی زمین بوده است. اما مفهوم واقعی واژۀ بشر »جانداری از جنس
انسان« است و در گذشته گونههای متعدد دیگری از این جنس، عالوه بر
انسان خردمند، وجود داشته است. به عالوه، همانطور که در فصل آخر
کتاب خواهد آمد، این امکان وجود دارد که در آیندهای نهچندان دور با
موجوداتی بشری سر و کار داشته باشیم که »خردمند« نیستند. برای وضوح
بیشتر مطلب، اغلب از واژۀ »انسان خردمند« برای اشاره به اعضای این گونۀ
خاص از انسان استفاده خواهم کرد، حال آنکه واژۀ بشر/ انسان به تمام
ِ اعضای موجود جنس انسان اختصاص دارد.

بهای تفکر
همۀ گونه های انسانی، علیرغم تفاوتهای زیادشان، چند ویژگی مشترک
دارند که آنها را از موجودات دیگر متمایز میکند. بارزترین ویژگی این
است که انسان، در قیاس با سایر جانداران، مغز فوقالعاده بزرگتری
دارد. حجم مغز پستاندارانی با وزن شصت کیلوگرم به طور متوسط 200
سانتی ِ متر مکعب است. مغز اولین زنان و مردان متعلق به 5/2میلیون سال
قبل حدود 600 سانتی ِ متر مکعب بود. مغز »انسان خردمند« نوین به طور
میانگین 1200 تا 1400 سانتیمتر مکعب است. مغز نئاندرتالها از این
هم بزرگتر بود.

انسان خردمند یووال نوح هراری

نژاد آشپز
یکی از گام ِ های مهم در راه صعود به رأس، مهار کردن آتش بود. از
800هزار سال قبل، برخی گونههای انسانی احتماالً گاهگاهی از آتش
استفاده میکردهاند. در حدود 300هزار سال قبل، انسانهای راستقامت
و نئان درتالها و اسالف انسان خردمند هرروزه از آتش استفاده میکردهاند.
حاال انسان ِ ها یک منبع مطمئن نور و گرما و همچنین سالحی کشنده
علیه شیرهای کمینِکش داشتند. دیری نپایید که احتماالً انسانها آگاهانه
حتی شروع به آتش زدن محیط اطرافشان کردند. آتشی بهدقت مهار شده
میتوانست بیشه ِ های خشک غیرقابلعبور را به علفزارهایی مرغوب و
مملو از شکار تبدیل کند. به عالوه، آتش که فروکش میکرد، انسانهای
متهور عصر حجر میتوانستند به میان بقایای دودزای آتش بروند و به
جمع آوری حیوانات جزغاله شده و میوه های مغزدار و غده های گیاهی
بپردازند.